
Gündelik Estetik
Arda Çelik
08.01.2022
Sanat ve mizah; toplumları, gündelik yaşamın kirinden, pasından arındırır. Pürüzleri, kalıntıları giderir. Eğriliklere, yamukluklara yeniden göz gezdirir. Detaylara iner, kıvrımlı yollarda dolaşır, duyumsamayı derinleştirir, yayar, boyutlandırır. Anlamı yeniden kurar, kişiyi özneleştirir, nesneye yaklaşımı tazeler. İlişkilenmeyi ele alır, oynar, biçim verir. Soyut ve somutun kesişiminde birleşir, ayrıklaşır, karışır, özleşir. Esenliğe erişimin, özgürce dolaşımın sağlayıcısıdır. Estetik yaşantı, yaşamın özütünü almaktır.
Estetik kaygı, kişiyi dürter, eyleme sürükler. Bozukluğa, çoraklığa, çürümüşlüğe karşı duyuş ve duruş geliştirmesine neden olur. Yaşamın detaylarıyla örülen tutum, daha güzelin tutkusuna dönüşür. Tutkunun bağlayıcılığı insanı gürbüzleştirir, çiçeklendirir, dinçleştirir, yetilerini geliştirir. İnsancıl yanlarda başlayan devinim, büyür büyür ve yaşama katılır, yaşamı dönüştürür.
Kitlelerin tüketimi ve üretiminde sanat ve mizah, dönüştürücü işleviyle politikleşir. İktidarların işgal edemediği alanları türetir. Yalınlığı, vuruculuğu ve çağrışımı ile insanı özgürleştirir. Ontolojisi nedeniyle iktidarların hedefindedir. Tutucu, bağımlı kılan, tep tipleştiren anlayışların düşmanıdır. Süreğen sınırlamanın, çapraşık ilişkilerin, mutlaklaşan benzerliklerin sindirdiği insancıl özellikler; sanat ve mizahla aydınlanır. Işık düşen, ışıkla kavuşan yanlar çekinir, çekilir, alışır, var kılınmak için didinir. Alışılmışın sallantısı, yineliğin eşelenmesi, yılgınlığın yenilgisi sanatın ve mizahın kullanımına koşuldur. Kullanım nerede, ne zamanda, ne gibi etkenlerde, kimce, nasıl, ne için gerçekleştiğine göre sonuç doğurur. Doğan sonuçlar, artık gündelik yaşamın parçasıdır.
Arda Çelik
(Yazar)