top of page
Image-empty-state.png

Polinezyalılar ve Insanın Keşif Dürtüsü

Ahmet Eren
Durmuşbaş
(Yazar)

Ahmed Faruk Arslan.jpg

Ahmet Eren Durmuşbaş
08/05/2021

Dünya’nın yaklaşık üçte birini kaplayan Büyük Okyanus, irili ufaklı birçok adaya ev sahipliği yapmaktadır. Coğrafyası ve biyolojik çeşitliliği ile her alandan bilim insanının ilgisini çeken bu adalar, en çok da üzerinde yaşayan halklarla Avrupalı kâşifleri hayrete düşürmüşlerdir.

Uçsuz bucaksız Pasifik Okyanusunda yer alan ve Polinezya, Mikronezya ve Melanezya olarak gruplandırılan bu adalarda yaşayan insanların nasıl göç ettikleri yıllarca büyük bir merak konusu olmuştur.
Çalışmalar Polinezyalıların Tayvan, Filipin ve Markiz Adaları üzerinden Hawaii’ye gittiklerini ortaya koymaktadır. Bu süreçte ayrılan kollar Yeni Zelanda, Paskalya Adası ve hatta Madagaskar’a kadar göç etmişlerdir. Öyle ki bu gruplar Madagaskar’a Afrikalı Bantu halklarından daha önce ulaşmışlardır. Bugünkü Madagaskarlıların genetik analizleri de Borneo Adası’nda yaşayanlarla benzerlik göstermektedir.
Ada halklarının bu göçler sırasında çeşitli doğa olaylarından faydalandıkları bugün açıkça biliniyor. Beyaz sumruların göç yollarını takip etmiş, yıldızlardan faydalanmış ve yer çekimi sayesinde oluşan deniz kabarcıklarını konum tayininde kullanmışlardır. Hayranlık uyandıran yön bulma teknikleri, bize insanlığın çok eski devirlerden bu yana süregelen keşif dürtüsünü ve merakını bir kez daha ispatlamaktadır.
Bu keşif dürtüsü geçtiğimiz yüzyılda bir kez daha tecelli etmiş olacak ki Thor Heyerdahl isimli Norveçli maceracı, Polinezyalıların Peru’dan göç ettikleri savını kanıtlamak için Kon-Tiki adındaki salıyla yüz bir gün süren bir yolculuğa çıkmıştır. Böyle bir seferin imkânsız olduğunu söyleyen diğer bilim insanlarına bunun aksini kanıtlamak üzere tamamıyla Polinezyalıların yöntemlerini ve teknolojisini kullanmış ve Peru’dan Fransız Polinezyası’na başarıyla ulaşmıştır.

Kon-Tiki Seferi’nin başarısı Amerika kıtasından Pasifik Adaları’na yolculuğun “mümkün” olduğunu göstermiştir ve sonrasında tekrarlanan seferlerle teyit edilmiştir. Her ne kadar bugünkü antropolojik, linguistik ve genetik bulgular Polinezyalıların Amerika’dan değil Asya’dan göç ettikleri konusunda kanıtlar sunsa da Heyerdahl’ın seferi coğrafya tarihinde büyük bir yer edinmiştir. 2012 yılında “Kon-Tiki” adıyla filme uyarlanan bu macera, Thor Heyerdahl’ın yazdığı ve 70 dile çevrilen kitap sayesinde dünya çapında ün kazanmıştır. Seferde kullanılan sal, bugün Oslo’daki Kon-Tiki Müzesinde sergilenmektedir.
Polinezyalıların göç yolları bugün hala bilim insanlarında hayranlık uyandırmaya devam ediyor. Kültürleri, dilleri, dinleri, adetleri ile zengin bir hazine sunan Pasifik halkları, yaşadıkları coğrafyanın eşsizliğiyle birlikte düşünüldüğünde bizi hayrete düşürmeye devam edecek gibi görünüyor. Dünyamızın büyük bir bölümünü kaplayan bu coğrafya bugün de yepyeni bilimsel bulguları ortaya çıkaracak kâşiflerini bekliyor.

Ahmet Eren
Durmuşbaş
(Yazar)

bottom of page